شهرستان سرخس منطقه اقتصادی شرق کشور

شهرستان سرخس بعنوان شمال‌ شرقی‌‌ترین شهر ایران محسوب می شود، که در کنار مرز ایران و جمهوری ترکمنستان و در ۱۸۰ کیلومتری شرق مشهد واقع شده است.

در ادامه به معرفی کامل شهرستان سرخس در وبلاگ های هنل میپردازیم با ما همراه باشید.

موقعیت جغرافیایی سرخس

سرخس از طرف شمال و مشرق به ترکمنستان، از جنوب به شهرستان تربت جام و از مغرب به شهرستان مشهد منتهی می شود و دارای دو بخش است به نامهای مرزداران به مرکزیت روستای مزدآوند شامل دهستانهای پل خاتون، کل بی بی، مرزداران و بخش مرکزی به مرکزیت شهر سرخس شامل دهستانهای تجن، خانگیران، سرخس می باشد .

نام گذاری های قدیم این شهر

نام باستانی سرخس ساریکا بوده و بر سر راه مرو به نیشابور و عراق عجم قرار گرفته‌است. بقیه نام ها «ساریگو»، «سرخس نو»، «سرخس ناصری» و «سرخس افراسیابی» از جمله‌ نام گذاری های سرخس بود ه است.

تاریخچه این شهر

• شهرستان سرخس یک زمانی مهد علم و دانش بوده و بواسطه مدارس و کتابخانه‌هایش از شهرت بالایی برخوردار بوده است.

• در سده‌های نخست هجری قمری ، سرخس توسط مسلمانان فتح شد همچنین بر اساس تاریخ، آلب آرسلان نیز آنرا مقر حکومت خود کرده بود.

• وجود شاهراهی بین‌المللی در مرز این شهر که تا دوران قاجار هم باقی مانده بود که بخاطر همین موقعیت اتفاقاتی شامل تقسیم شدن سرخس به دو بخش سرخس پیشین و سرخس نو شد که امروزه سرخس پیشین در ترکمنستان کنونی و در سمت راست هریرود و سرخس نو در ایران واقع شده است.

سرخس منطقه ویژه اقتصادی کشور

• شهر سرخس، مهم‌‌ترین نقطه بزرگراه ابریشم و محل اتصال شرق به غرب و شمال به جنوب جهان می‌باشد از اهمیت بالایی در کشور برخوردار است

• این منطقه بخاطر وجود یکی از سه گمرک بزرگ ترانزیتی ایران و راه آهن بین‌المللی مشهد-سرخس-تجن (محور طلایی) را در خود جای داده و به نوعی کانون مبادلات تجاری به کشورهای مختلف است.

• سرخس کانون مبادلات تجاری به کشورهای آسیای میانه، ‪ CIS‬و کشورهای عضو اکو است.

• این منطقه ویژه دارای فضاهای تجاری، بازار دوستی، سردخانه، فرودگاه بین المللی الماس و سایر امکانات می‌باشد و تاکنون آستان قدس رضوی ‪ ۵۰۰‬میلیارد ریال در این مکان سرمایه‌گذاری کرده‌است.

• از دیگر ویژگیهای سرخس وجود سد دوستی است که برروی رودخانه مرزی هریرود باذخیره آبی‌ سالانه ‪ ۸۲۰‬میلیون مترمکعب و دریاچه‌ای به وسعت ‪ ۳۷‬کیلومتر مربع می‌باشد که توسط ایران و ترکمنستان بطور مشترک ساخته شده‌است.

• پالایشگاه گاز شهید هاشمی‌نژادخانگیران، که روزانه با بیش از ‪ ۵۰‬میلیون متر مکعب تولید، گاز مصرفی شش استان خراسان رضوی، شمالی، جنوبی، مازندران ، گلستان و سمنان را تامین می‌کند، در این شهرستان واقع است.

• سرخس دارای معادن غنی ذغال سنگ است و معدن ذغال سنگ «آق دربند»، تامین کننده بخشی از ذغال سنگ کارخانجات کشور است.

تفاوت قومیتی سرخس

اقوام و فرهنگ‌ها و آداب و رسوم مختلفی در سرخس وجود دارد در سرخس قومیت های شامل : طایفه‌های عرب بهلولی، سیستانی، بلوچ، ترک و عشایر زندگی میکنند و از جمله تنوع قومیتی موجود در شهرستان سرخس که زبان و گویش‌های مختلفی چون فارسی، بلوچی، سیستانی و عربی را دارا می باشد.

گويش هاي زباني

• فارسي
• زابلي
• بلوچي
• تركي
• كردي

نوع مذهب

1- تشيع

2- تسنن ـ اكثراً حنفي مذهب

پراکندگی قومی منطقه

در بخش مركزي و مرزداران مهمترين اختلاف طايفه بلوچ با طايفه جرها (زابلي ها) بوده كه علت آن نيز مسائلي مثل : مرتع و زمين كشاورزي و بعضاً معاملات مواد مخدر بوده ؛ ضمن اينكه اختلاف بين دو تيره چشكها و بخشي زائيها از طايفه زابلي ها در بخش مركزي ( روستاي يازتپه ) از ديرباز بصورت نزاع وجود داشته است

توپوگرافی و جغرافیای منطقه

• منطقه سرخس از نظر ویژگیهای طبیعی در واقع بخشی از حوضه رسوبی کپه داغ است و مهمترین ارتفاعات آن کوههای مزدوران و قره داغ و تپه ماهورهای شورلق و خانگیران می باشد.

• حوضه آبریز دشت سرخس وسیع است و حدود 3585 کیلومتر مربع آن در خاک ایران قرار دارد

• مهمترین رودهای آن هریرود و شورلق است.

• آب و هوایش به دلیل تاثیرپذیری از ریگزار قره قوم دارای زمستانهای سرد و تابستانهای گرم و خشک است.

• سرخس دارای بزرگترین رویشگاه طبیعی پسته کوهی و اسپند در جهان می‌باشد.

• هوای سرخس در گذشته معتدل و خشک بوده که با گسترش کشاورزی آبی و آبگیری سد دوستی به هوای گرم و مرطوب تغییر کرده است.

• در ماه‌هایی از تابستان حتی بهار بیش‌ترین درجۀ حرارت، ۵۰ درجه بالای صفر و کم‌ترین آن در زمستان‌ها، ۱۵ درجه زیر صفر است.

هنرهای دستی

هنرهای سنتی این شهرستان از ویژگی و تنوع خاصی برخوردار است به دلیل سکونت جمعیت کثیری از اقوام بلوچ در این منطقه، بافت قالیچه های بلوچی با طرح های بومی این قوم، انواع سوزن دوزی بلوچی و دوخت لباس های بلوچی در بسیاری از روستاهای شهرستان رواج داشته و با توجه به سلایق مردم منطقه از تنوع مطلوبی نیز برخوردار است. همچنین از دیگر صنایع دستی سرخس می توان به گلیم بافی، چرم دوزی سنتی، قلاب بافی، شال بافی، فرت بافی و معرق اشاره نمود.